
Położone w samym centrum Polski Mazowsze to region, w którym od zarania dziejów przenikają się wzajemnie kultury oraz tradycje z różnych zakątków całego kraju i nie tylko. Tak samo jest z kulinariami. Potrawy regionalne kuchni mazowieckiej to zróżnicowane dania, które współcześnie określamy mianem typowo polskich. Różnorodność zdecydowanie jest więc słowem najlepiej opisującym kulinaria wywodzące się z Mazowsza. Jakie dokładnie czynniki miały wpływ na kształt dań kuchni mazowieckiej? Czego możemy się spodziewać w restauracji serwującej potrawy regionalne Mazowsza?
Czynniki kształtujące smaki kuchni mazowieckiej
Na kształtowanie się kuchni całego świata wpływ ma wiele różnorodnych czynników. Wśród nich możemy wymienić położenie geograficzne danego regionu czy dostępność określonych produktów potrzebnych do stworzenia danej potrawy regionalnej. Nie inaczej jest w przypadku kuchni mazowieckiej. Charakter potraw regionalnych Mazowsza ukształtował się na podstawie jego historycznych dziejów i granic.
Jak obecność Wisły wpłynęła na kulinaria Mazowsza?
Jak wiadomo, główną rzeką terenów mazowieckich jest Wisła. Niegdyś wylewała ona rokrocznie, tworząc przy tym starorzecza, dzikie stawy czy jeziora. Łowiono więc tutaj mnóstwo ryb. Jako że gatunkiem, z którego słynęła Wisła był jesiotr, to właśnie on pieczony w całości jeszcze kilkadziesiąt lat temu należał do grupy najbardziej charakterystycznych potraw kuchni Mazowsza. Współcześnie niestety nie spotka się tego rodzaju ryby o wadze zadowalającej dla takiego sposobu przyrządzania. Niejednokrotnie więc zamiast jesiotrów obecnie w wielu restauracjach można spotkać okonie smażone na maśle.
Poza tym z ryb przyrządzano tu także rozmaite potrawki oraz pasztety. Gatunkiem, który był szczególnie chętnie wykorzystywany do wyrobu tych drugich był szczupak, współcześnie często zastępowany przez pstrągi i karpie.
Raki to również stworzenia, których było niegdyś mnóstwo w Wiśle czy jej dopływach. Niestety obecnie dania, jakie z nich powszechnie przyrządzano, straciły swoją dawną popularność. Stało się tak na przykład z rakami po warszawsku. Niegdyś te skorupiaki duszone z warzywami w bulionie i białym winie stanowiły znakomitą, popularną potrawę. Uznawano je też za jedno z najbardziej charakterystycznych dań warszawskich.
Mazowieckie lasy jako obszary kształtujące smaki tutejszej kuchni
Mazowieckie lasy były zamieszkiwane przez wiele zwierząt, w tym mnóstwo przedstawicieli dzikiego ptactwa. Oczywiście miało to spory wpływ na kształtowanie się potraw regionalnych kuchni mazowieckiej. Na stołach, szczególnie zamożniejszych osób, często gościły pieczone bażanty bądź kuropatwy naszpikowane słoniną. Popularna była także kaczka przyrządzana po staropolsku, tj. faszerowana przed upieczeniem jabłkami i majerankiem.
Jeżeli natomiast chodzi o innych przedstawicieli fauny, w kuchni mazowieckiej wykorzystywano również mięso z dzika, sarny czy zająca. Dziczyzna była tu bardzo chętnie konsumowana pod różnymi postaciami. Potrawka z zająca ze śmietaną i warzywami stanowiła niezwykle popularną potrawę regionalną wśród tradycyjnych dań Mazowsza.
W kuchni mazowieckiej zawsze starano się zresztą wykorzystywać wszystkie kawałki mięsa. Z tych najlepszych, czyli karkówki, szynki czy schabu, przyrządzano pieczenie. Te nieco gorsze wykorzystywano jako podstawę innych dań, np. rejbaka, czyli pieczonego placka ziemniaczanego zawierającego dodatek mięsa. Warto wspomnieć też o popularnych daniach z podrobów. Ozór w chrzanowym sosie również obecnie najlepszy jest właśnie na Mazowszu.
Współcześnie, udając się do wykwintnej restauracji położonej na terenie województwa mazowieckiego, można skosztować potraw, które są wykonane z tradycyjnych produktów, uznawanych za dary lasu. Są to rozmaicie przyrządzane kuropatwy, bażanty, przepiórki czy comber z dzika. Często karty dań są również uzupełniane o tańsze pozycje, takie jak: jajecznica mazowiecka z mięsem mielonym, bigos staropolski bądź rejbak z Ostrołęki, czyli babka ziemniaczana podawana z gotowaną wieprzowiną.
Jeżeli natomiast chodzi o kulinarne dzieła z niewielkim dodatkiem mięsnym, uznawane niegdyś za typowe potrawy dla biedoty, jako szczególnie popularne można wymienić dwa dania. Są to babka ziemniaczana po siedlecku oraz kiszka ziemniaczana znad Liwca.
Jakie potrawy jarskie oferuje kuchnia mazowiecka?
Nie tylko daniami mięsnymi lub rybnymi żyją jednak kulinaria Mazowsza. Staropolska kuchnia tego regionu słynie również z potraw jarskich, zwykle tańszych w przygotowaniu od tych mięsnych. Są to pierogi kryjące farsze bezmięsne, jak również rozmaite dania na bazie leśnych grzybów. Ten obszar kulinariów Mazowsza ma ogromne odzwierciedlenie w większości rejonów Polski. Jako naród uwielbiamy przecież rozmaite pierogi. Wielu z nas docenia także walory smakowe różnych gatunków grzybów, jakie oferują nam krajowe lasy.
Zupy — proste i smaczne dania Mazowsza
Jeżeli chodzi o zupy zasilające kulinaria mazowieckie, niezwykle popularne były raczej nieskomplikowane polewki, których przyrządzenie również często nie wymagało użycia mięsa. Proste żury, krupnik z kaszy jaglanej czy barszcz biały stanowiły niejako podstawę codziennego jadłospisu mieszkańców Mazowsza. Nieskomplikowane, a przy tym bardzo smaczne i sycące zadowalały niejedno podniebienie.

W niedzielę i święta jadano staropolski rosół, przyrządzany koniecznie na bulionie drobiowym z dodatkiem pieczonej cebuli, marchewki oraz lanych klusek. Popularna była także czernina, jednak nie taka zawierająca w sobie krew gęsi lub kaczki. Na ziemiach Mazowsza często bazą takiej zupy była bowiem krew wieprzowa.
Desery i napoje znane na Mazowszu
Bez względu na to, co podawano na obiad, każdy obiadowy posiłek kończył się deserem. Zwykle były to owoce lub ciasto drożdżowe, choć z czasem także inne słodkości zyskały tu na popularności. To właśnie do potraw regionalnych kuchni mazowieckiej należy tzw. bajaderka, czyli deser przygotowywany z resztek różnych ciast i słodyczy. Stąd znane są także m.in. przepyszne chruściki regionalne czy niezwykle miękkie rogaliki nadziewane dżemem.
Poza tym Mazowsze może się też pochwalić charakterystycznymi dla swoich kulinariów napojami. Są to kwas chlebowy i buraczany, jak również kompot ze świeżych owoców, które niegdyś stanowiły tu nie lada przysmaki. Popularne było także piwo kozicowe wzbogacane miodem oraz suszonymi jagodami jałowca.
Cechy kulinariów kuchni Mazowsza — podsumowanie
Wspólną cechą charakterystyczną większości dań kuchni mazowieckiej jest prostota. Sytość, a przy tym dość nieskomplikowane składniki to właśnie elementy składające się na wiele potraw regionalnych Mazowsza. Tutejszą staropolską kuchnię wyróżnia przy tym jednak bogata paleta smaków, na którą wpływ ma wiele różnorodnych czynników. Trafia ona w gust osób ceniących dania mięsne rozmaitej postaci, a także zwolenników ryb czy grzybów. Tradycyjne dania bywają tu tłuste i raczej ciężkostrawne, ale nie można odmówić im nietuzinkowych walorów smakowych oraz wyrazistości.
Zdecydowanie, jeśli chodzi o kulinaria, kuchnia mazowiecka wygrywa swoją różnorodnością na tle innych regionów Polski. Przy czym nie tylko inspiracja smakami z innych rejonów kraju miała na to spory wpływ. Choć dania kuchni Mazowsza zwykło nazywać się typowo polskimi, znajdziemy wśród nich potrawy z akcentami niemieckimi, rosyjskimi, a nawet francuskimi. To jeszcze bardziej wpłynęło na urozmaicenie kulinariów regionalnych. Dzięki zagranicznym inspiracjom na Mazowszu serwowano m.in. bliny z kawiorem czy jesiotra w śmietanie.
Przede wszystkim warto podkreślić, iż nie sposób wyróżnić jednego, naczelnego dania będącego swojego rodzaju sztandarem mazowieckiej kuchni. Takich potraw jest całkiem sporo. Przy czym są one odzwierciedleniem różnorodności bogactwa smaków wywodzących się z tego regionu.
Wróć na stronę główną po więcej inspirujących wpisów!
Dodaj komentarz